Menu
Badanie "Stan młodych" zostało przeprowadzone w listopadzie 2024 roku na grupie 1 002 Polek i Polaków w wieku 18-29 lat przez pracownię Opinia24 na zlecenie Fundacji ważne sprawy oraz More in Common Polska.
Badanie współfinansowane jest ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033, przez Fundację Batorego oraz przez Unię Europejską.
opracowanie: Tomasz Racławski, tomek@waznesprawy.org
Wyniki badania jasno pokazują, że zdecydowana większość młodych Polek i Polaków w wieku 18–29 lat uważa Polskę za dobry kraj do życia. Aż 76% respondentów_ek zgodziło się z pozytywnym stwierdzeniem „Polska jest dobrym krajem do życia”, podczas gdy 24% wyraziło przeciwną opinię. Różnice w grupach demograficznych są widoczne, ale subtelne.
Młodzi mężczyźni są bardziej optymistyczni w ocenie Polski jako miejsca do życia – 81% z nich wyraziło pozytywną opinię, a jedynie 19% negatywną. Wśród młodych kobiet odsetek ten wynosi 71% pozytywnych odpowiedzi i 29% negatywnych, co może wskazywać na większą krytyczność, gorszą sytuację lub inne priorytety tej grupy.
Postrzeganie Polski zmienia się także w zależności od poziomu wykształcenia. Najbardziej pozytywne oceny wystawiają osoby z wyższym wykształceniem – aż 83% z nich uznaje Polskę za dobry kraj do życia i tylko 17% wyraża opinię negatywną. Osoby z wykształceniem zawodowym są bardziej krytyczne – tylko 66% uważa Polskę za dobry kraj do życia, podczas gdy 34% jest przeciwnego zdania. Osoby z wykształceniem średnim plasują się pośrodku, z wynikiem 73% pozytywnych ocen i 27% negatywnych.
Na ocenę Polski jako kraju do życia wyraźnie wpływa też miejsce zamieszkania. Najbardziej pozytywnie Polskę oceniają młodzi mieszkańcy największych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców) – 86% zgadza się ze stwierdzeniem, że Polska jest dobrym krajem do życia, a jedynie 14% ma przeciwne zdanie. Mieszkańcy wsi są bardziej krytyczni – 28% z nich uważa, że Polska nie jest dobrym miejscem do życia, a 72% wyraża pozytywną opinię. Młodzi z miast do 20 tys. mieszkańców oceniali Polskę niemal równie pozytywnie jak mieszkańcy dużych miast – 81% pozytywnych odpowiedzi.
Zdecydowana większość młodych Polaków w wieku 18–29 lat deklaruje gotowość do udziału w wyborach do Sejmu, gdyby odbywały się one w najbliższą niedzielę. Aż 80% respondentów wyraziło takie nastawienie – 56% zdecydowanie, a 24% raczej zamierzałoby oddać swój głos. Tylko 12% badanych nie planuje udziału w wyborach, a 8% nie ma w tej sprawie zdania.
Gotowość do udziału w wyborach jest wysoka zarówno wśród młodych mężczyzn, jak i kobiet, a różnice między płciami są niewielkie. 83% mężczyzn wyraża chęć udziału w głosowaniu (60% zdecydowanie, 23% raczej), w porównaniu do 78% kobiet (53% zdecydowanie, 25% raczej). Odsetek osób, które zdecydowanie nie wezmą udziału w wyborach, pozostaje niski w obu grupach – wynosi 4% wśród mężczyzn i 6% wśród kobiet.
Wyniki te wskazują na utrzymanie mobilizacji wyborczej po rekordowej frekwencji wśród młodych w wyborach 2023 roku. Choć deklaracje nie zawsze przekładają się na rzeczywistą frekwencję, te dane wskazują na rosnące zaangażowanie społeczne najmłodszej grupy wyborców.
Młodzi deklarują, że najchętniej głosowaliby na Konfederację, która zdobywa w sondażu 26% poparcia. Jej wynik jest szczególnie wysoki wśród młodych mężczyzn (38%), podczas gdy wśród kobiet Konfederację wybiera 13% respondentek i jest to druga najczęściej wskazywana przez nie partia. Wśród wszystkich młodych Polek i Polaków za Konfederacją uplasowała się Koalicja Obywatelska z wynikiem 15%, ciesząc się większym poparciem wśród kobiet (18%) niż mężczyzn (13%).
Polska 2050 i Prawo i Sprawiedliwość osiągnęły po 8,5% poparcia, a Nowa Lewica zdobyła 7,6%, jednak trzeba podkreślić, że to kobiety częściej wskazywały na ugrupowania centrowe i lewicowe. Marginalne wyniki odnotowały Partia Razem (4%) i PSL (2%).
Kluczowym wyzwaniem pozostaje jednak wysoki odsetek niezdecydowanych – aż 22% młodych nie wie, na kogo oddałoby głos. W tej grupie przeważają kobiety (29% w porównaniu do 15% mężczyzn). Wyniki te wskazują, że młodzi Polacy wciąż szukają partii, która odpowie na ich potrzeby i wartości.
Młodzi Polacy w wieku 18–29 lat w ocenie politycznego odchylenia kraju są podzieleni na trzy grupy o zbliżonej liczebności. Najwięcej, bo 37% z nich uważa, że Polska jest „w sam raz” – ani zbyt prawicowa, ani zbyt lewicowa. Jednak prawie tyle samo, bo 35% postrzega Polskę jako zbyt prawicową (11% zdecydowanie, 24% trochę), a 29% wskazuje, że Polska jest zbyt lewicowa (19% trochę, 10% zdecydowanie). Zróżnicowanie w opiniach jest jeszcze bardziej wyraźne, gdy spojrzymy na płeć, poziom wykształcenia, miejsce zamieszkania czy preferencje polityczne.
Kobiety częściej wskazują, że Polska jest zbyt prawicowa – taką opinię wyraziło 42% z nich, podczas gdy takiego zdania jest tylko 28% mężczyzn. Młodzi mężczyźni znacznie częściej oceniają Polskę jako zbyt lewicową – 38% w porównaniu do 19% kobiet.
Wykształcenie również wpływa na postrzeganie Polski. Osoby z wykształceniem wyższym (osoby zarówno ze stopniem licencjackim, jak i magisterskim) częściej uznają, że Polska jest zbyt prawicowa – tak uważa 38–39% z nich. Natomiast osoby z wykształceniem zawodowym odwrotnie - są bardziej skłonne widzieć Polskę jako zbyt lewicową (39%).
W dużych miastach chcą Polski bardziej lewicowej
Miejsce zamieszkania to inny czynnik, który ma znaczenie w kontekście oceny politycznej Polski. Młodzi z największych miast (powyżej 500 tys. mieszkańców) częściej oceniają Polskę jako zbyt prawicową – tę stronę wskazuje aż 54% z nich. Z kolei mieszkańcy wsi prezentują bardziej zrównoważone podejście – 41% twierdzi, że sytuacja jest „w sam raz”, a pozostali rozkładają się prawie równomiernie pomiędzy „zbyt prawicową” (28%) i „zbyt lewicową” (31%).
Największa grupa młodych Polaków uważa, że dzisiejsza Polska zachowuje odpowiedni balans między wartościami konserwatywnymi i liberalnymi. Aż 44% respondentów ocenia sytuację jako „w sam raz” – ani zbyt konserwatywną, ani zbyt liberalną. Jednocześnie 36% młodych Polek i Polaków ocenia Polskę jako zbyt konserwatywną, a tylko 20% uważa, że kraj jest zbyt liberalny.
Warto podkreślić, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni najczęściej wskazywali odpowiedź „w sam raz” – było to odpowiednio 44% w obu grupach. Widać więc, że pomimo różnic w postrzeganiu kraju jako zbyt konserwatywnego (tak twierdzi 42% kobiet i tylko 31`5 mężczyzn) i zbyt liberalnego (mężczyźni 27%, kobiety 14%), dominująca większość widzi Polskę jako kraj o odpowiednim balansie.
Wyborcy partii centrowych i niezdecydowani najczęściej podzielają opinię, że Polska zachowuje balans. Aż 52% niezdecydowanych respondentów i 48% wyborców PSL wskazało, że sytuacja w Polsce jest „w sam raz”. Również 45% wyborców Konfederacji i Prawa i Sprawiedliwości podziela ten pogląd, mimo że w tych grupach częściej pojawia się ocena Polski jako zbyt liberalnej (38% w przypadku wyborców PiS i 36% wśród wyborców Konfederacji).
Z kolei wyborcy lewicowych ugrupowań, czyli Nowej Lewicy i Partii Razem, w zdecydowanej większości uważają Polskę za zbyt konserwatywną – odpowiednio jest to 79% i 83%. Zwolennicy Koalicji Obywatelskiej są nieco bardziej umiarkowani, choć i tu większość (58%) wskazuje na zbytnio konserwatywny charakter Polski.
opracowanie: Kaja Gagatek, kajagagatek@waznesprawy.org
Polska to kraj, w którym deklaratywny udział młodych w wyborach jest wysoki. Wychodzi na to, że głosowanie spodobało się młodym, może nareszcie doczekaliśmy się swojej podmiotowości lub w końcu uwierzyliśmy, że mamy realne szanse na zmianę rzeczywistości.
Może zaskakiwać wyraźna odmienność preferencji młodych i wyników wyborów. Dwie największe siły w Polsce nie mogą (już) czuć się bezpiecznie. Definitywnie młodzi chcą zmiany – pytaniem pozostaje, czy będzie możliwa i do czego może doprowadzić.
Badanie, z którego pochodzą powyższe wyniki powstało w ramach projektu Fundacji ważne sprawy "Stan młodych 2025". Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Fundacji ważne sprawy oraz More in Common Polska przez pracownię Opinia24 na reprezentatywnej grupie 1002 Polek i Polaków w wieku 18-29 metodą CATI/CAWI w dniach 4-11 listopada 2024.
W części wykresów z powodu zaokrąglenia wyników procenty mogą nie sumować się do 100.
Badanie realizowane w ramach projektu "Stan młodych 2025" jest współfinansowane ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Młodzieżowy na lata 2022-2033
