Rozpoczynając przygodę z działaniami społecznymi, stoimy przed wyzwaniami, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się nie do pokonania. Ale z odpowiednim przygotowaniem i zrozumieniem podstawowych zasad, możemy nie tylko zwiększyć skuteczność naszych działań, ale również zapewnić ich trwały i pozytywny wpływ na otoczenie. W tym przewodniku przedstawiamy kluczowe aspekty, które pomogą zarówno początkującym, jak i doświadczonym zmieniaczom efektywnie zainicjować i prowadzić projekty społeczne.
I. Zacznij od analizy potrzeb
Na tym etapie Waszym zadaniem będzie zastanowienie się, dlaczego chcecie podjąć dane działanie, czy rzeczywiście jest ono potrzebne oraz w jakim zakresie. Ważne jest, żeby pochylić się nad tym w odniesieniu do:
problemów, z jakimi mierzą się osoby, na rzecz których chcecie przeprowadzić działanie,
potrzeb, jakie masz Ty lub Twoja ekipa/organizacja.
Analiza potrzeb wewnętrznych
Dlaczego to robimy?
Na samym początku zadajcie sobie pytanie “Dlaczego?”. Zastanówcie się, co sprawia, że uważacie podjęcie tego działania za potrzebne. Uargumentujcie przed samymi sobą, że warto podjąć się tej inicjatywy.
Co nam to da?
Kiedy już wiecie dlaczego chcecie to robić, warto przeprowadzić burzę mózgów i określić, co da Wam realizacja tego działania. Na początku skupcie się jedynie na Waszym zespole. Warto wziąć pod uwagę następujące obszary:
kompetencje poszczególnych osób w zespole,
kompetencje całego zespołu,
Wasz wizerunek,
Wasze kontakty,
Wasze zasoby (finansowe, ludzkie, rzeczowe),
adekwatność działania do strategii Waszej organizacji (jeżeli ją macie)
Analiza potrzeb zewnętrznych
Jeżeli wiecie już, jakie benefity przyniesie realizacja danego działania Waszemu zespołowi i określiliście, dlaczego w ogóle chcecie to robić - pora na przeprowadzenie analizy. Waszym zadaniem będzie postawienie diagnozy, czyli zbadanie, z jakimi problemami mierzy się społeczność, która ma skorzystać na Waszych działaniach.
Nakreślenie kontekstu społecznego (meta problem)
Na samym początku warto określić szerszy kontekst, w jaki wpisze się Wasze działanie. Powinniście zastanowić się nad meta-problemem jaki rozwiązujecie. Zdecydujcie w jakie duże - globalne lub krajowe - wyzwanie wpisuje się to, co chcecie zrobić. Czy będzie to problem katastrofy ekologicznej, dezinformacji, uzależnień, przemocy, polaryzacji społecznej, czy może jeszcze inny? Poszukajcie odpowiedzi na przykład wśród Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.
Wybór grup docelowych
Wiecie już w jaki duży problem wpisuje się Wasze działanie. Teraz powinniście możliwie dokładnie określić, do kogo chcecie kierować działania. Zastanówcie się, jaka grupa jest Wam najbliższa, kto weźmie udział w działaniu i kto na nim skorzysta. Zbudujcie charakterystykę tej grupy (lub grup). Zastanówcie się, w jakim przedziale wiekowym są te osoby, skąd pochodzą, jakiej są płci czym się zajmują, jakie mają zainteresowania i jakimi postawami lub wartościami kierują się w odniesieniu do określonego meta-problemu.
Określenie problemów grup docelowych, na które chcemy odpowiadać (w odniesieniu do kontekstu)
Przed Wami mega ważny krok. Tak naprawdę jest to moment, który zaważy nad skutecznością i efektywnością Waszego działania. Na tym etapie musicie przeprowadzić małe badanie diagnostyczne i dowiedzieć się, z jakimi konkretnymi problemami mierzą się grupy, do których chcecie dotrzeć. Pamiętajcie, żeby skupić się tylko na tych problemach i potrzebach, które wpisują się w meta-problem. Miejcie na uwadze, że Wasze przekonania czy obserwacje nie zawsze są wystarczające i nie zawsze pokazują rzeczywisty obraz sytuacji. Wykorzystajcie do analizy problemu statystyki, raporty czy bezpośrednie rozmowy i wywiady z potencjalnymi odbiorcami i odbiorczyniami Waszego działania. Po zgromadzeniu informacji dokonajcie analizy i wyciągnijcie wnioski. Określcie, na które z konkretnych problemów chcecie odpowiadać. Np. małe zaangażowanie młodych ludzi w życie dzielnicy X, duża podatność na manipulację w mediach wśród osób w wieku 65+, niski odsetek ludzi segregujących śmieci w mieście X itp.
II. Określenie celów
Znacie już dokładnie problemy Waszych grup docelowych i wiecie, na które z nich chcecie odpowiedzieć. Znacie stan obecny. Teraz pora na zastanowienie się, co chcecie zrobić, żeby tą sytuację zmienić. Na tym etapie określicie konkretne cele, jakie chcecie osiągnąć swoim działaniem.
Opisanie zmiany jaką chcemy osiągnąć
Pierwszym krokiem jest zbudowanie sobie ogólnej wizji na zmianę, którą chcecie osiągnąć w odniesieniu do zdiagnozowanego problemu. Na tym etapie możecie sobie pozwolić na odrobinę fantazji i marzeń, ponieważ wizja nie będzie jeszcze tożsama z celami działania. Skoro wiecie jak jest, to zastanówcie się, jak chcecie żeby było. Opiszcie stan docelowy w jakim chcielibyście, aby znalazły się Wasze grupy docelowe. Na przykład: Problem: Duża podatność na manipulację w mediach wśród osób w wieku 65+ w naszym mieście. Zmiana, do jakiej dążymy: Seniorzy w naszym mieście rozpoznają różne techniki manipulacji, weryfikują treści, które do nich docierają i nie powielają nieprawdziwych informacji.
Wybór drogi realizacji zmiany
Następnym krokiem jest przepuszczenie naszej wizji przez sito, jakie stanowią nasze możliwości i zasoby.
Co możemy zrobić (Marzenia vs możliwości) (inwentaryzacja)
Przygotujcie mapę Waszych zasobów. Określcie jakie macie możliwości czasowe, kompetencje, kontakty, środki finansowe i zasoby ludzkie, które jesteście w stanie wykorzystać prowadząc działanie.
Analiza możliwości i dobór odpowiedniej ścieżki
Następnym ważnym elementem jest dobranie odpowiedniej ścieżki do osiągnięcia wizji, jaką zbudowaliście. Przedyskutujcie w zespole co możecie zrobić, żeby przybliżyć się do stanu docelowego.
PRZYKŁAD
PROBLEM
Duża podatność na manipulację w mediach wśród osób w wieku 65+ w naszym mieście.
Zmiana do jakiej dążymy
Seniorzy w naszym mieście rozpoznają różne techniki manipulacji, weryfikują treści, które do nich docierają i nie powielają nieprawdziwych informacji.
Ścieżki realizacji wizji:
Nauczenie seniorów rozpoznawania manipulacji, Pokazanie seniorom, jak mogą samodzielnie zweryfikować informacje, Prowadzenie dla seniorów poradnictwa w zakresie fact checkingu.
Jak widzicie, każda z tych ścieżek w pewien sposób przybliża Was do osiągnięcia stanu docelowego. Zastanówcie się teraz, którą lub które z nich wybierzecie, wiedząc, jakie macie zasoby.
Co będzie naszym sukcesem (na jakim etapie ścieżki się zatrzymamy) - mierzalne cele
Dobraliście odpowiednie ścieżki. Następnym krokiem będzie określenie, do którego momentu jesteście w stanie nimi dojść. Jeszcze raz przeanalizujcie swoje zasoby i zobaczcie, ile realnie jesteście w stanie osiągnąć.
PRZYKŁAD
PROBLEM
Duża podatność na manipulację w mediach wśród osób w wieku 65+ w naszym mieście.
Zmiana do jakiej dążymy
Seniorzy w naszym mieście rozpoznają różne techniki manipulacji, weryfikują treści, które do nich docierają i nie powielają nieprawdziwych informacji.
WYBRANE ŚCIEŻKI
Nauczenie seniorów rozpoznawania manipulacji w mediach.
Satysfakcjonujący etap pokonania ścieżek
5% Seniorów i seniorek w mieście X potrafi rozpoznawać manipulację w mediach, 5% Seniorów i seniorek w mieście X potrafi samodzielnie zweryfikować informacje, które do nich docierają z mediów.
Wybór, konkretyzacja i ustrukturyzowanie celów
Wybraliście ścieżki oraz określiliście, jaki efekt działania będzie dla Was satysfakcjonujący. Ostatnim etapem będzie ustrukturyzowanie tego, co macie i zamienienie tego w mierzalne cele, które chcecie osiągnąć. Pamiętajcie, że cele powinny być SMART.
PRZYKŁAD
Satysfakcjonujący etap pokonania ścieżek
5% Seniorów i seniorek w mieście X potrafi rozpoznawać manipulację w mediach, 5% Seniorów i seniorek w mieście X potrafi samodzielnie zweryfikować informacje, które do nich docierają z mediów.
CEL
Za dwa miesiące 5% seniorów i seniorek w mieście X zostanie przeszkolone w zakresie rozpoznawania manipulacji, nauczą się rozpoznawać techniki manipulacji oraz poznają sposoby weryfikacji informacji.
III. Określenie działań
Macie już cel, do którego dążycie! Teraz pora na operacjonalizację, czyli opisanie, jak konkretnie chcecie go osiągnąć.
Wygenerowanie maksymalnej liczby działań, jakie można przeprowadzić
Na tym etapie spróbujcie wypracować wspólnie możliwie dużo realnych działań, jakie możecie podjąć, aby osiągnąć cel. W tym miejscu nie ma złych odpowiedzi, uruchomcie najgłębsze pokłady swojej kreatywności i wygenerujcie listę możliwych działań. Np. warsztaty fact-checkingowe, podjęcie współpracy z urzędem miasta, kampania społeczna, itp.
Ocena przydatności i wybór
Kolejnym krokiem jest przeanalizowanie Waszych pomysłów, zestawienie ich z Waszymi zasobami i celami jakie chcecie osiągnąć oraz wybór tych, które będą najefektywniejsze, czyli będą miały najlepsze przełożenie zaangażowania waszych zasobów na osiągnięcie efektów.
Opis działań i ustalenie kolejności wykonywania działań (Podział na etapy)
Kiedy wybierzecie już działania, jakie musicie podjąć, powinniście:
uszczegółowić każde z nich, czyli opisać na czym dokładnie będzie polegało, gdzie będzie się obywało, kogo będzie angażowało i jaki będzie wstępny przebieg,
nadać im chronologiczny ciąg - ułożyć je w czasie w taki sposób, aby zachowywały logiczną spójność, np. Nawiązanie współpracy z Urzędem Miasta → Kampania promocyjna → Warsztaty dla seniorów
NA TEJ STRONIE
I. Zacznij od analizy potrzeb
Analiza potrzeb wewnętrznych
Analiza potrzeb zewnętrznych
II. Określenie celów
Opisanie zmiany
Wybór drogi
Zgrupowanie zadań
III. Określenie działań
Wygenerowanie maksymalnej liczby działań, jakie można przeprowadzić
Ocena przydatności i wybór
Opis działań i ustalenie kolejności wykonywania działań (Podział na etapy)
Zapisz się do newslettera!
Będziesz na bieżąco z ważnymi sprawami 💙
Dziękujemy za zainteresowanie!
Właśnie wysłaliśmy Ci maila. Znajdziesz w nim link do potwierdzenia subskrypcji - kliknij go, by dołączyć do naszej społeczności 🤍
